W roku 2025 r. mija 85. rocznica tzw. Zbrodni Katyńskiej, czyli rozstrzelania ponad 14 tys. polskich jeńców wojennych i prawie 7,5 tys. więźniów cywilnych (razem ok. 22 tys. osób). Zbrodni dokonali funkcjonariusze NKWD na polecenie najwyższych władz Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich wiosną 1940 r. Nazwa zbrodni pochodzi od miejscowości Katyń koło Smoleńska, gdzie w 1943 r. Niemcy odkryli pierwsze masowe groby polskich oficerów. Mord w Katyniu stanowi zbrodnię ludobójstwa, gdyż wymordowano członków określonej grupy narodowej, zbrodnię wojenną, gdyż zamordowano jeńców wojennych, których prawo międzynarodowe zabraniało mordować oraz zbrodnię przeciwko ludzkości, gdyż cywilnych więźniów zamordowano z przyczyn politycznych.
ZSRS przez dziesięciolecia nie przyznawał się do mordu oskarżając Niemców, a środkach masowego przekazu i literaturze historycznej w krajach bloku wschodniego funkcjonowało kłamstwo katyńskie. Dopiero w 19190 r. strona rosyjska przyznała, że za wymordowanie polskich jeńców wojennych w lesie katyńskim ponosi kierownictwo NKWD. Strona rosyjska uznała jednak wymordowanie ok. 22 tys. obywateli polskich za pospolite przestępstwo, które uległo przedawnieniu, a w 2004 r. rosyjska prokuratura umorzyła śledztwo. Do chwili obecnej władze rosyjskie nie zmieniły kwalifikacji Zbrodni Katyńskiej i odmówiono przyznania ofiarom mordu z 19140 r. statusu represjonowanych, a stronie polskiej przekazano tylko część materiałów śledztwa umorzonego w 2004 r.
Skutki Zbrodni Katyńskiej odczuwamy do dzisiaj. Najliczniejszą grupę ofiar stanowiła polska inteligencja – oficerowie, profesorowie, prawnicy, lekarze, nauczyciele, twórcy, urzędnicy i wielu innych. Ten akt ludobójstwa był elementem akcji eksterminacyjnej skierowanej przeciw elicie narodu. Ogromu strat duchowych nie da się ani oszacować, ani wyrównać. Dlatego jest tak ważna pamięć o tej zbrodni.
W naszej szkole podjęto szereg inicjatyw upamiętniających wydarzenia z wiosny 1940 r. W klasach siódmych i ósmych zostały przeprowadzone warsztaty pt. Śledztwo katyńskie oparte na materiałach edukacyjnych udostępnionych przez Muzeum Katyńskie i IPN. Uczniowie na podstawie skrzynek z obiektami przeprowadzali w parach śledztwo, do kogo należą znalezione w masowych grobach w lasku katyńskim przedmioty, kim byli pomordowani z zawodu, wykształcenia. Warsztaty poprzedziła krótka prelekcja z prezentacją o Zbrodni Katyńskiej oraz film „21 857. Katyńskie liczby”. Uczniowie młodszych klas mieli możliwość udziału w takich warsztatach w Grajewskiej Izbie Historycznej prowadzonych przez edukatorów białostockiego Oddziału IPN.
11 kwietnia 2025 r. , dokładnie w 24. rocznicę posadzenia Dębu Pamięci majora Zygmunta Perlitza, przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego SP nr1, dyrekcja oraz przedstawiciele Rady Pedagogicznej zapalili znicze, upamiętniając ofiarę mordu katyńskiego. Zygmunt Perlitz urodzony w 1903 r. w Briańsku był synem Ignacego Perlitza, którego stryjem był Wacław Perlitz, pierwszy burmistrza Grajewa w niepodległej Polsce. Ojciec majora jako projektant dróg i mostów mieszkał i pracował wraz z rodziną przez jakiś czas w Rosji. W 1921 r. rodzina Perlitzów powróciła do Polski i mieszkała początkowo w Łomży, następnie w Grajewie, Zambrowie i na końcu w Białymstoku. Zygmunt Perlitz w 1928 r. otrzymał patent podporucznika piechoty i skierowano go do 42. pułku piechoty w Białymstoku. W chwili wybuchu II wojny światowej Zygmunt Perlitz dowodził 8. kompanią 42 pp. W jakich okolicznościach Zygmunt Perlitz dostał się do niewoli sowieckiej nie wiadomo. Trafił do obozu w Kozielsku, skąd przesłał list do żony Rosjanki Eugenii Sadownikow i siostry Jadwigi. Jego imię i nazwisko znajduje się na liście ofiar katyńskich. Został zamordowany 14 kwietnia 1940 r. Imię i nazwisko Zygmunta Perlitza znajduje się na wystawie Memoriał Zbrodni Katyńskiej w Muzeum Sybiru w Białymstoku.